Quân Ngụy nam tiến

Năm 422, Lưu Tống Vũ Đế Lưu Dụ mất, con nhỏ là Lưu Nghĩa Phù lên nối ngôi, tức là Lưu Tống Thiếu Đế. Bắc Ngụy Minh Nguyên Đế (Thác Bạt Tự) nhận thấy thời cơ nam tiến, bèn điều động 10 vạn quân tấn công về phía nam.

Quân Ngụy chia làm hai đường: tướng Hề Cân đem quân đánh Hoạt Đài và Hổ Lao còn tướng Thúc Tôn Kiến đánh từ Bình Nguyên[1] qua sông Hoàng Hà, đánh các quận Thái Sơn[2], Cao Bình[3], Kim Hương[4], Hứa Xương, Đông Dương[5].

Tháng 1 năm 423, tướng Ngụy là Vu Lạc Đạn hạ được thành Kim Dung, Lạc Dương; còn Thúc Tôn Kiến hạ được thành Lâm Tri. Các thành của Tống chỉ có Đông Dương và Hổ Lao còn cầm cự.

Hổ Lao, Đông Dương cầm cự

Trong thành Đông Dương, Thứ sử Thanh châu là Trúc Quỳ gọi dân dồn hết vào thành, còn những nông dân không vào thành thì dời vào những chỗ hiểm yếu, thực hiện kế vườn không nhà trống. Thúc Tôn Kiến có 3 vạn quân, trong thành chỉ có 1500 người[6]. Quân Ngụy đông hơn gấp bội nên phá vỡ được nhiều chỗ tường thành và lấp được 3 lớp hào sâu trong tổng số 4 lớp mà quân Tống tạo ra. Tuy quân Ngụy chưa vào được thành nhưng tình hình trong thành rất nguy ngập.

Phía Hổ Lao, Mao Đức Tổ cũng thúc quân tử thủ với quân Ngụy. Đức Tổ đào địa đạo từ trong thành tới sau lưng quân Ngụy, mang 400 quân cảm tử đánh úp vào trại Ngụy, đốt cháy khí cụ đánh thành. Tuy nhiên vì quân Ngụy đông hơn nhiều nên sau lúc hỗn loạn ban đầu vẫn tập hợp, chỉnh đốn lại và vây đánh thành càng rát.

Viện binh của Lưu Tống

Tướng Tống là Đàn Đạo Tế mang quân từ Bành Thành đi cứu ứng, thấy Đông Dương yếu hơn và gần hơn nên cứu trước. Tháng 4 năm 423, Đạo Tế kéo đến Lâm Cù[7] gần Đông Dương. Quân Ngụy đúng lúc đó bị dịch bệnh hoành hành, lây lan đến một nửa, Thúc Tôn Kiến thấy viện binh phải lui. Đàn Đạo Tế không được cấp nhiều lương nên phải dừng lại không truy kích được. Thành bị phá nặng nên Trúc Quỳ phải dời tới thành Bất Kỳ[8].

Hổ Lao ở xa, các cánh quân của Đàn Đạo Tế ở Hồ Lục, Lưu Túy ở Hạng Thành, Thẩm Thúc Ly ở Cao Kiều nhưng không dám tới cứu vì sợ thế lớn của Bắc Ngụy. Sau hơn 200 ngày giao chiến, do không được cứu nên kết quả Tống thất bại. Tháng 4 nhuận năm 424, thành Hổ Lao bị hạ. Mao Đức Tổ và nhiều quân sĩ bị bắt làm tù binh. Quân Ngụy tuy lấy được thành nhưng tổn thất tới 3/10 binh lực[9].

Sau lần chiến tranh thứ nhất, Bắc Ngụy chiếm được vùng đất từ Hồ Lục, Hạng Thành[10] trở lên phía bắc.